Μοναδικής αξίας μνημεία

Με μια τόσο μακραίωνη ιστορία είναι λογικό η Θήβα και η ευρύτερη επικράτεια να έχει να προσφέρει πολλές συγκινήσεις στον σύγχρονο περιηγητή. Τα μνημεία της Θήβας αποτελούν σίγουρα έναν σημαντικό λόγο για μια περιήγηση που συνδυάζει το ιστορικό βάθος και την σύγχρονη πραγματικότητα, σε ένα μοναδικής ομορφιάς τοπίο.

Η Θήβα διαθέτει πληθώρα αρχαιολογικών χώρων και μνημείων: αρχαίο θέατρο Καβειρίου, κατάλοιπα μυκηναϊκού ανακτόρου «Καδμείο», κατάλοιπα ναού Ισμηνίου Απόλλωνος, τάφοι Αμφίωνος και Ζήθου, θαλαμοειδείς μυκηναϊκοί τάφοι τέκνων Οιδίποδα, Κρήνη της Δίρκης κ.α.

Οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία είναι πάρα πολλά και ο επισκέπτης θα τα συναντήσει διάσπαρτα σε όλη την έκταση του Δήμου. Από τις τοπικές του κοινότητες ξεχωρίζουν- εκτός από τη Θήβα- από ιστορικής και πολιτιστικής αξίας:

• οι Πλαταιές, γνωστές από τη μάχη των Πλαταιών 479π.χ. μεταξύ Ελλήνων και Περσών. Η περιοχή είναι αρχαιολογικός χώρος
• τα Λεύκτρα, γνωστά από τη μάχη των Λεύκτρων 371 π.χ., μια από τις πλέον σημαντικές μάχες της αρχαιότητας, από πλευράς στρατιωτικής τακτικής, καθώς εφαρμόστηκε το σύστημα της «Λοξής Φάλαγγας». Εκεί υπάρχει το περίφημο τρόπαιο του Επαμεινώνδα
• τα Βάγια, πλησίον του οποίου είναι το Σφίγγιον Όρος, όπου κατοικούσε κατά τον Παυσανία η Σφίγγα, το μυθικό τέρας που σκορπούσε τρόμο με το δυσεπίλυτο αίνιγμά της.
• ο παραθαλάσσιος οικισμός Αλυκή, γνωστός στην αρχαιότητα ως Σίφαι ή Τίφα, που ήταν επίνειο των Θεσπιέων και λέγεται ότι εκεί κατασκευάστηκε η Αργώ, το καράβι που μετέφερε τον Ιάσονα στην Αργοναυτική εκστρατεία. Σώζεται επίσης εκεί το οχυρωματικό τείχος της ακροπόλεως
• ο παραθαλάσσιος οικισμός Λιβαδόστρα, γνωστή στην αρχαιότητα ως Κρεύσις. Το οχυρωματικό τείχος της ακρόπολης της αρχαίας Κρεύσιδος διατηρείται σε καλή κατάσταση με πύργους του 4ου αι. π.Χ. αρχικού μήκους περί τα 300 μ. Η Κρεύσις και οι γειτονικές Σίφαι ήταν τα επίνεια των Θεσπιών. Σε χαμηλό λόφο απέναντι από την ακρόπολη της Κρεύσιδος υψώνεται μεσαιωνικός πύργος του 14ου αιώνα.
• η Θίσβη, η οποία έχει μακραίωνη ηρωική παράδοση μιας και ο Όμηρος την αναφέρει στον κατάλογο των πόλεων που έλαβαν μέρος στον τρωικό πόλεμο. Υπάρχουν κατάλοιπα της οχύρωσης (4ος αιώνας π.χ) και σώζεται ο πύργος.

Ο αρχαιολογικός πλούτος του Δήμου Θηβαίων είναι τόσο σημαντικός που δικαίως η Θήβα διεκδικεί να γίνει κέντρο παγκόσμιας κληρονομιάς. Ταξιδιώτες και ερευνητές από όλον τον κόσμο επισκέπτονται την Θήβα για να μυηθούν στην απέραντη ιστορία της και να γνωρίσουν τις απαρχές του πολιτισμού.