Ο Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου – «Μεγάλης» Παναγιάς Θηβών, βρίσκεται στη δυτική πλευρά του ιστορικού κέντρου των Θηβών. Εγκαινιάστηκε από τον Μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας Δοσίθεο στις 19 Απριλίου 1867, πάνω στη θέση παλαιότερου ναού, ο οποίος καταστράφηκε ολοσχερώς από τους σεισμούς του 1853, ενώ αιώνες πριν στην ίδια τοποθεσία υπήρχε Ιερά Μονή.

Ο Ιστορικός Λεκαίν αναφέρει πως ήταν η κυριότερη εκκλησία των Θηβών καθώς περιείχε την εικόνα της Παναγίας που έφερε δεξιά της τον Χριστό και ήταν έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Ο Giorgio Fedalto πιστεύει ότι ο ναός οικοδομήθηκε στον ίδιο χώρο που ο Πολιούχος των Θηβών Αγ. Ιωάννης Καλοκτένης τον 12ο αιώνα οικοδόμησε περίφημο ναό της Παναγίας.

Ο ναοδομικός ρυθμός του ναού είναι τρίκλιτος εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο. Τα κωδωνοστάσια κατασκευάσθηκαν αργότερα. Τον όλο σχεδιασμό και την επίβλεψη ανέλαβε ο αρχιτέκτων Ιωάννης Φιλιππότης ο Τήνιος. Οι Φιλιππότες συγκέντρωσαν όλο το παλαιό αρχαιολογικό υλικό, κιονόκρανα, θωράκια, επιγραφές, γλυπτά και τα ενετοίχισαν πέριξ του ναού.

Στο ναό ξεχωρίζουν ο γλυπτός Βοιωτικός Αμφορέας (δ’ αι. π.χ.) , ο παλαιοχριστιανικός Σταυρός, το γλυπτό μαρμάρινο αντίγραφό της Μ. Παναγίας έργο του Φιλιππότη στο τρίγωνο αέτωμα της εισόδου, η επιγραφή αφιέρωμα προς τον Αυτοκράτορα Τίτο, ο Τέθριππος Ηνίοχος ( δ’ αι. π.χ.) που ήταν επιτύμβια πλάκα στο ηρώο της εποχής και πολλά άλλα.

Στο ναό βρίσκεται μία από τις σπουδαιότερες Ιερές Εικόνες η Εφέστιος Θαυματουργός Εικόνα της «Μεγάλης Παναγίας», έργο κατά την παράδοση του Ευαγγελιστή Λουκά.

Ο ναός εορτάζει στις 26 Οκτωβρίου και στις 15 Αυγούστου.
Στα παρεκκλήσια του ναού ανήκει και η Αγ. Αικατερίνη (Πρωτοχριστιανική κατακόμβη).

Tips

Στο ναό ξεχωρίζουν ο γλυπτός Βοιωτικός Αμφορέας (δ’ αι. π.χ.) , ο παλαιοχριστιανικός Σταυρός, το γλυπτό μαρμάρινο αντίγραφό της Μ. Παναγίας έργο του Φιλιππότη στο τρίγωνο αέτωμα της εισόδου, η επιγραφή αφιέρωμα προς τον Αυτοκράτορα Τίτο, ο Τέθριππος Ηνίοχος ( δ’ αι. π.χ.) που ήταν επιτύμβια πλάκα στο ηρώο της εποχής και  η Εφέστιος Θαυματουργός Εικόνα της «Μεγάλης Παναγίας», έργο κατά την παράδοση του Ευαγγελιστή Λουκά.

Φωτογραφίες